COP29-ийн үеэр нүүрстөрөгчийн зах зээлтэй холбоотой чухал шийдвэрүүд гарсан бөгөөд энэ нь Парисын хэлэлцээрийн 6-р зүйлд заасан олон улсын худалдааны механизмуудыг нарийвчлан тодорхойлох байв. Монгол улсын хувьд эдгээр шинэ зохицуулалт нь олон улсын нүүрстөрөгчийн зах зээлд идэвхтэй оролцож, байгаль орчинд ээлтэй төслүүдээр дамжуулан олон улсаас санхүүжилт татах өргөн боломжийг нээж байна.

Монгол улс нь дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртсөн орнуудын нэг билээ. Энэ нь манай улс нүүрстөрөгчийн зах зээлийг хөгжүүлж, хүлэмжийн хий чиглэсэн үйл ажиллагаагаар дэлхий нийтээс санхүүжилт татах боломжийг олгож байна. Тухайлбал, Монголын өргөн уудам бэлчээр, ой мод, мал аж ахуй, эрчим хүчний салбар нь хүлэмжийн хий шингээх чухал эх үүсвэрүүд болж болох юм.

Нүүрстөрөгчийн Кредит гэж юу вэ?

Нүүрстөрөгчийн кредит нь нэг тонн нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг бууруулах эсвэл шингээх эрхийг илэрхийлсэн санхүүгийн хэрэгсэл юм. Энэхүү механизм нь нүүрстөрөгчийг багасгах зорилгоор үүссэн бөгөөд ялгаруулалтыг бууруулах үүрэг хүлээсэн орнууд болон компаниуд шаардлага хангасан төсөл, хөтөлбөрүүдэд хөрөнгө оруулалт хийх замаар кредитийг худалдан авч ашигладаг.  

Монгол улсад үүсэх нүүрстөрөгчийн кредитийн боломжууд 

1. Ойн нөхөн сэргээлт ба ойжуулалт:  

Монгол Улс өргөн уудам газар нутагтай бөгөөд ихэнх хэсэг нь хээр тал, ой модгүй газар байдаг. Ойн бүрхүүлийг нэмэгдүүлэх зорилгоор ойжуулалт хийх нь нүүрстөрөгчийн кредитээр санхүүжилт татах томоохон боломж юм. Өөрөөр хэлбэл ойг нөхөн сэргээх болон ойжуулах зорилгоор мод тарьж, нүүрстөрөгч шингээх чадварыг нь хэмжин, олон улсын зах зээлд худалдаалах боломж үүсэх юм.  

2. Сэргээгдэх эрчим хүч: 

Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэр болох нар, салхи, усны эрчим хүчийг хөгжүүлэх нь нүүрстөрөгчийн ялгаралтыг бууруулах бас нэгэн томоохон арга юм. Монгол улсын хувьд салхины болон нарны эрчим хүчний нөөц дэлхийд хамгийн өндөр улсуудын нэгт тооцогддог. Тиймээс эдгээр нөөцийг ашиглан сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэх замаар нүүрстөрөгчийн кредит бий болгож, олон улсын зах зээлд мөн худалдаалж болох юм.  

3. Мал аж ахуй ба бэлчээр хамгаалалт: 

Монгол улс мал аж ахуйн орон тул органик хаягдлыг био хий үйлдвэрлэхэд ашиглах боломжтой. Био хий үйлдвэрлэх нь хүлэмжийн хийн ялгаралтыг бууруулж, кредит бий болгох үр дүнтэй арга юм. Түүнчлэн, их хэмжээгээр талхлагдаж буй бэлчээрийг хамгаалах, нөхөн сэргээх замаар малчид, нутгийн иргэд олон улсаас санхүүжилт татах боломжтой.  

Нүүрстөрөгчийн кредитийн ашиг тус  

 Нүүрстөрөгчийн кредитээс олох гадаадын шууд хөрөнгө оруулалалт нь эдийн засгийн шинэ боломж, санхүүгийн эх үүсвэрүүдийг бүрдүүлнэ.

 Нүүрстөрөгчийн кредитийн төслүүд нь байгаль орчныг хамгаалж, экосистемийг сэргээхэд хувь нэмэр оруулдаг тул Монгол улсын хувьд гадаадын хөрөнгө оруулалтаар өөрсдийн байгалийг хамгаалах, сэргээх боломж үүсэх юм.

Олон улсын хамтын ажиллагаа:

 Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх нь дэлхийн нийтийн хамгийн том зорилго болсон энэ үеп Монгол улс нүүрстөрөгчийн кредитийн зах зээлийг хөгжүүлснээр олон улсын хэмжээнд нэр хүндээ өсгөх боломжтой юм.  

Харин хэрхэн боломжийг бодит байдал болгох вэ?

Монгол улс нүүрстөрөгчийн кредитийн зах зээлд амжилттай оролцохын тулд дараах арга хэмжээг авах шаардлагатай: 

Бодлого, хуулийн орчин бий болгох: 

Төрөөс байгаль орчны хамгаалал, сэргээгдэх эрчим хүч, ойжуулалтын төслүүдийг дэмжих бодлогыг хэрэгжүүлэх.  

Олон улсын түншлэл хөгжүүлэх:

 Хөгжингүй орнууд болон олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиллах.  

Дотоодын технологийн хөгжил:

 Сэргээгдэх эрчим хүч, био хий үйлдвэрлэл зэрэг салбарт инновацийг дэмжих.  

Нүүрстөрөгчийн кредит нь Монгол шиг хөгжиж буй орнуудад эдийн засгаа өргөжүүлэх, байгаль орчноо хамгаалах, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх боломжийг олгож байна. Энэ тогтолцоог зөв ашигласнаар Монгол Улс дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцэлд хувь нэмрээ оруулж, тогтвортой хөгжлийг хангах боломжтой юм.